„Johann Jacob Cramer i jego Triplex corona. Jak gdański pastor dla króla hieroglifik układał.” – wykład II | cykl Świętojański


Termin: 28 II 2023, godz. 18.00

Koordynatorka: Iwona Berent, Kierowniczka Działu Opieki nad Zabytkami NCK

Prelegentka: dr Agnieszka Witczak

Typ: cykl Ocalone od zapomnienia. Świętojańskie spotkania z kulturą i sztuką.
Wykłady cykliczne w każdy ostatni wtorek miesiąca (z wyłączeniem lipca i sierpnia);

Bilety: wstęp bezpłatny;

Miejsce: Centrum św. Jana, ul. Świętojańska 50

W 2020 r, zakończyła odbudowa i adaptacja kościoła św. Jana w Gdańsku na centrum kultury. To wyjątkowy obiekt, który nieczynny przez wiele dziesięcioleci – do lat 90. – obecnie znów jest dostępny dla artystów, turystów i mieszkańców Gdańska. Dlatego zapraszamy do zapoznania się z  zachowanym dziedzictwem kulturowym tego wyjątkowego miejsca poprzez różne dziedziny nauki : historię, historię sztuki, architekturę, konserwację zabytków czy filologię klasyczną, czasami w sposób nieoczywisty i zaskakujący …. Odkryjemy ciekawostki i detale, które nie są powszechnie znane, a zbadane i znane wąskiemu kręgowi specjalistów, którzy podzielą się z nami swoją wiedzą. 

Wykład przybliży postać świętojańskiego pastora Jana Jakuba Cramera, który w I połowie XVII w. pełnił posługę duchowną w kościele św. Jana. Znamy jego wygląd z zachowanego epitafium, ale podczas wykładu poznamy również jego działalność na polu świeckim, a może nawet politycznym…. 

Co wspólnego z Władysławem IV mogą mieć strzała z trzema nabitymi krwawiącymi ptakami oraz królewskie berło z otwartym okiem, rycerz kroczący w pełnej zbroi, fantastyczny potwór z trzema pyskami i wężowym ogonem zakończonym półksiężycem?

Gdy 6 września 1635 roku do Gdańska wjeżdżał Władysław IV Waza, mieszkańcy witali go jako osławionego zwycięstwami wodza, choć jego samego zajmowały rokowania polsko-szwedzkie toczące się od stycznia w Pasłęku, a później w Sztumskiej Wsi. Przyjazd królewski uświetnił swoją uczoną poezją także Johann Jacob Cramer, szczecinianin z urodzenia, pastor kościoła św. Jana w Gdańsku, profesor teologii w Gdańskim Gimnazjum Akademickim. Z tej okazji przygotował on jednokartkowy druk o zatytułowany: Triplex corona […] Augustissimo capiti Serenissimi et Potentissimi Domini, D[omi]ni Vladislai IV, Poloniae et Sueciae Regis vere Pacifici divinitu dudum confecta, nunc demum […] feliciter imposita, b.m.r. [Gedani 1635]. Rozpoczął go Cramer, dając dowód swojej poetyckiej biegłości, hieroglifikiem (alfabetem figuralnym). Poszczególne figury i symbole tworzące imię władcy (VLADISLAUS REX) wyjaśnił następnie w trzynastu łacińskich epigramatach. W trakcie wykładu poznamy symbolikę Cramerowego hieroglifiku oraz poznamy kunszt poezji gdańskiego pastora i uczonego.

Prelegentka: dr Agnieszka Witczak – filolog klasyczny, latynista; zainteresowania naukowe: łacińska literatura okolicznościowa XVI-XVII wieku, gdańska łacińska poezja okolicznościowa, laudationes urbium (pochwały miast), łacińska twórczość profesorów i alumnów Gdańskiego Gimnazjum Akademickiego.


Skip to content