Zastanawiałeś się kiedyś, jak wyglądała odbudowa jednej z najważniejszych świątyń Gdańska po zniszczeniach wojennych? Wystawa „Św. Jan od nowa” zabiera zwiedzających w niezwykłą podróż przez lata mozolnej rekonstrukcji kościoła św. Jana – od ruin aż po współczesne Centrum św. Jana. To nie tylko lekcja historii, ale również wzruszający hołd dla pamięci mieszkańców i kulturowej tożsamości miasta.
O czym opowiada wystawa „Św. Jan od nowa”?
Wystawa dokumentująca odbudowę zabytku, jakim jest kościół św. Jana, to wyjątkowe przedsięwzięcie. Skupia się na historiach ludzi, miejsc i przedmiotów na tle zmieniającego się Gdańska w latach 1945–2020. Prezentowane fotografie, dokumenty oraz osobiste wspomnienia świadków pozwalają poczuć klimat powojennego miasta: zrujnowanego, lecz pełnego nadziei. Ekspozycja prowadzi przez kolejne etapy odbudowy świątyni, ukazując zarówno heroiczny wysiłek konserwatorów, jak i codzienne życie mieszkańców próbujących odzyskać dawną normalność.
Odwiedzając Centrum św. Jana, można podziwiać autentyczne obrazy zniszczeń, a także efekty wieloletnich prac restauratorskich. Wystawa jest także doskonałą okazją do refleksji nad fenomenem odradzania się miasta i jego zabytków. Pokazuje, jak wielkie znacznie mają działania lokalnej społeczności i pasja ludzi zaangażowanych w zachowanie dziedzictwa kulturowego.
Etapy odbudowy w ujęciu historycznym
Odbudowa kościoła św. Jana to proces, który rozciągał się przez ponad siedem dekad. Historia po wojnie w Gdańsku była pełna trudności, ale również inspirujących historii ludzi, dla których zachowanie tej świątyni stało się symbolem odbudowy całego Starego Miasta.
- 1945: Zakończenie działań wojennych – większość zabytków, w tym św. Jan, pozostaje w ruinie.
- Lata 50. i 60.: Rozpoczynają się pierwsze prace zabezpieczające i inwentaryzacja zniszczeń.
- Lata 70.–80.: Trwa trudna walka o środki i decyzje dotyczące odbudowy. Pojawiały się liczne głosy, by pozostawić ruiny jako świadectwo historii, jednak zwycięża idea przywrócenia świątyni do życia.
- 1991: Powstaje Fundacja Gdańska, która współorganizuje wysiłki na rzecz renowacji.
- 2000–2020: Następuje najbardziej intensywny okres prac, podczas którego wnętrze świątyni odzyskuje swój dawny blask. Kościół zostaje przekształcony w nowoczesne Centrum św. Jana, łącząc funkcje sakralne z kulturalnymi.
Archiwalne zdjęcia i źródła
W centrum wystawy znajdują się unikalne, archiwalne fotografie ukazujące zniszczony kościół na tle powojennego Gdańska. Wśród eksponatów znajdziesz także:
- Oryginalne szkice i plany architektoniczne z różnych faz rekonstrukcji
- Dokumenty i listy prowadzone przez lokalną społeczność oraz pracowników ochrony zabytków
- Materiały prasowe ilustrujące kolejne etapy odbudowy św. Jana
Te pamiątki są nieocenionym źródłem wiedzy o historii miasta i pozwalają spojrzeć na proces odbudowy oczami tych, którzy doświadczyli jej na własnej skórze.
Wspomnienia świadków
Ważnym elementem wystawy są relacje mieszkańców Gdańska – tych, którzy pamiętają odbudowę świątyni oraz tych, którzy aktywnie uczestniczyli w działaniach na jej rzecz. Wysłuchasz tutaj:
- Opowieści o pierwszych pracach zabezpieczających i nielegalnych wejściach na teren świątyni po wojnie
- Wspomnień wolontariuszy, którzy przez lata poświęcali swój czas na rzecz przywracania zabytku do życia
- Historii rodzin związanych z kościołem od pokoleń, dzielących się osobistymi pamiątkami i zdjęciami
Każda z tych relacji buduje mozaikę wspomnień, tworząc wielowymiarowy portret nie tylko świątyni, ale i całego Gdańska.
Znaczenie wystawy dla lokalnej tożsamości
Wystawa „Św. Jan od nowa” to coś więcej niż prezentacja archiwaliów – to opowieść o siłach społecznej solidarności, determinacji i miłości do dziedzictwa. Dzięki niej można lepiej zrozumieć, dlaczego odrestaurowany zabytek w sercu Gdańska budzi tak silne emocje wśród mieszkańców i turystów. Dzisiaj Centrum św. Jana jest nie tylko miejscem modlitwy, ale również tętniącą życiem przestrzenią kultury, doskonale wpisującą się w klimat Starego Miasta.
Zwiedzając wystawę, poznajesz prawdziwe historie ludzi, którzy nie pozwolili, by po wojnie zniszczenia wymazały kolejne karty gdańskiej historii. To świetny punkt na mapie każdego, kto odwiedza Gdańsk i chce poczuć, czym dla mieszkańców jest zabytek przywrócony do życia. Z pewnością ta podróż w przeszłość zainspiruje do dalszego zgłębiania historii miasta oraz odkrywania jego mniej znanych zakątków podczas kolejnych spacerów po Starym Mieście.
